Anemia është sëmundja më e shpeshtë hematologjike. Tradicionalisht, vlera klinike e anemisë është nënvlerësuar pasi nuk ka dhimbje, por lodhjen si simptomën kryesore. Termi “anemi” i përdorur në mjekësinë klinike i referohet reduktimit poshtë vlerave normale të pranuara të hemoglobinës (sipas moshës dhe gjinisë së personit) me ose pa ulje të numrit absolut të eritrociteve. Pakësimi i hemoglobinës çon në shfaqjen e simptomave dhe shenjave të anemisë. Anemia për shkak të mungesës së hekurit quhet anemia ferrodeficitare.

Mira Xhafa, mjeke pediatre/hematologe pranë Shërbimit Pediatrik në Qendrën Spitale Universitare “Nënë Tereza” në Tiranë në një shpjegim të detajuar për TV7 Albania, thekson shkaktarët dhe llojet e anemive, të manifestuara(të shfaqura) tek fëmijët.

 “Anemia ferrodeficitare ka të bëjë me mungesën e hekurit në gjak. Është nga anemitë më të shpeshta, jo vetëm në vendin tonë por edhe në vendet e zhvilluara. Është një anemi e vështirë për t’u diagnostikuar që në hapat e parë. Mundet që fillimi i gabimit për një anemi ferrodeficitare të jetë tremujori i fundit i shtatzanisë së nënës. Nëna, tejçon hekurin nga depozitat e veta drejt fëmijës në këtë tremujor. Kjo do të thotë që, ajo duhet të ndiqet rigorozikisht nga mjeku obstetër, dhe  të marrë hekur gjatë këtij tremujori. Në rastet kur, një fëmijë do të lindte prematurë, këta janë kontigjentë vunerabël për t”u diagnostikuar të nesërmen me anemi. Anemia deficitare është më e prekshme në moshat 6 muaj-3 vjeç, po ashtu edhe gjatë pubertetit(adoleshencës).

Një tjetër rast, është në shtatzani binjakësh. Kjo depozitë e planifikuar për një fëmijë do të ndahet përgjysmë. Ndaj mjekët, duhet të kërkojnë kontrolle të herëpashershëm të femijëvë binjakë.

Një fëmijë me sëmundje gastro-intestinale shoqërohet me diarre të zgjatura. Kjo do të thotë që mekanizmat e përthithjes janë të kompromentuara. Kur fëmijët preken shpesh nga virozat gjatë stinës së dimrit. Parazitozat e ndryshme(krimbat). Fëmijët vuajnë nga parazitët sidomos ata që bëjnë jetë kolektive kanë probalitet më të lartë për këtë anemi. Sëmundja celiake, sëmundjet intestinale që janë edhe të trashëguara. Sëmudjet  e veshkave, të mëlçisë etj.  ”, sqaron ndër të tjera, mjekja Xhafa për TV7 Albania.

Anemitë e fituara, dallojnë nga ato të trasheguara sipas mjekes Xhafa. Në rastin e parë sipas saj, shkak bëhet harxhimi I depove të hekurit në gjak, teksa tek i dyti bëhet fjalë për defekte genetike.

“Në anemitë e fituara, mekanizmi i parë është harxhimi i depove të hekurit në gjak. I dyti që sakrifikohet është hekuri qarkullues dhe së fundmi është hekuri i hemoglobinës. Kjo është faza kur anemia bëhet e dukshme anemia. Anemitë e lindura kanë një defekt gjenetik që transmetohet nga prindërit. kur jemi përpara një anemie, përveçse shohim historinë e fëmijës, fokusohemi edhe në historinë e familjes. Bazohemi elektroforeza e hemoglobinës(përcakton anomalitë e homoglobinës). Duke kryer depistime, mund  të parandalojmë edhe lindje  të fëmijeve me talasemi. Që një fëmijë të lindë me hemoglobinopati(një formë është talasemia) duhet që të dy prindërit të jenë bartës të shëndoshë. Kjo do të thotë që të kenë të dy genin defektoz por që nuk janë të sëmurë.

Kur vetëm njëri prind është bartës, fëmija po ashtu mund të jetë bartës dhe do të këtë një talasemi minor. Problemi qëndron kur të dy prindërit janë bartës, dhe rastësia mund të bëjë që të lindin një fëmijë të sëmurë. Prandaj para konceptimit të fëmijës, kërkohen të bëhen analizat në çift. Madje, kur diagnosikohet një talasemi minor, edhe vëllezërit /motrat e fëmijës, duhet të kryejne konsultë me mjekun hematology kur të mendojnë të krijojnë familje”.

Shenjat klinike të anemisë deficitare janë: zbehja, lodhja, fëmijë apatikë, indiferencë, mungesë përqëndrimi në kopsht/shkollë, etj. Mjekja thekson për TV7 Albania se në një anemi të instaluar, vetëm dieta ushqimore nuk mjafton. Sipas saj, duhet trajtim me ilaçe.

“Vetëm dieta ushqimore nuk mund të korrigjojë aneminë deficitare sepse përthithja e hekurit ushqimore nuk është më shumë se 10%. Nëse kjo anemi është e thelluar, mekanizmat në trup mundësojnë që përthithja të rritet në %.  Hekuri nuk mund të përthithet 100%  nga  ushqimet. Trajtimi kryesor është ai me medikamente(në këtë rast me hekur). 

Elektroforeza e hemoglobinës është një nga ekzaminimet që kryhen për të zbuluar anenimë deficitare. Për të përcaktuar diagnozën , një rol të rëndësishëm luan analiza “gjak komplet”. Por, sipas mjekes pediatre, ka raste kur nevojitet më tepër së kaq.

“Mjeku pediatër nuk duhet të mjaftohet vetëm me analizimin e gjakut komplet sepse nëse në një anemi deficitare do të shikosh një hemoglobinë të ulët dhe një volum korpuskular mesatar që ka të bëjë me volumin  e eritrocitit në totalin e gjakut, këtë mund ta ketë edhe një anemi e lindur. Kjo mund të ngatarrojë mjekun.

Krahas gjakut komplet dhe formulë, duhen kryer analiza e  në analizimin e ferretinemisë(depozita e hekurit në gjak) dhe  sideremisë(hekuri qarkullues). Nëse ekzaminohet hemoglobiunë e ulët,  feritimin dhe sideremin po ashtu, fëmija duhet trajtuar me hekur.

Intervistën e plotë mund ta ndiqni në linkun e mëposhtëm: